We maken een boottochtje in Noorwegen naar een leuk havenstadje. Het is prachtig weer en ik geniet van de wind in mijn haren en het uitzicht op de fjorden. Tegenover ons zit een stel innig arm in arm. Ze lijken gelukkig en ontspannen. Dan valt mij ineens op dat de man zijn vriendin wel heel bezitterig vasthoudt. Hij heeft beide handen om haar arm en houdt haar stevig vast. Ze lijkt het niet erg te vinden en zit volop te kletsen. Maar ik zie het scenario al voor mij wanneer ze wat verder in de relatie zijn.
Ik moet denken aan mijn eigen ervaringen en hoe belangrijk het is om elkaar ruimte te geven. Die zekerheid dat je elkaar kunt loslaten, dat de ander er ook is als je niet constant hoeft vast te houden. Dat vertrouwen dat het nog steeds klopt, ook als je even je eigen ding doet.
En terwijl ik naar dat stel kijk, moet ik ineens denken aan veranderprocessen. Hoe vaak zie ik niet dat mensen zo krampachtig vasthouden aan hun eigen plan, hun eigen visie van hoe het moet gaan? Ze hebben het helemaal uitgedacht: dit is de route, dit zijn de stappen, en zo gaat het gebeuren. Punt.
Maar verandering werkt niet zo. Net zoals een gezonde relatie ruimte nodig heeft om te groeien, heeft een veranderproces ademruimte nodig. Ruimte voor andere ideeën, voor onverwachte wendingen, voor de input van mensen die je misschien niet had verwacht.
Ik herken het zo goed van mezelf. In het begin van mijn carrière had ik ook de neiging om alles strak te willen plannen. Ik wist precies hoe het verandertraject eruit moest zien en werd gefrustreerd als mensen andere ideeën hadden of als het proces een andere richting op ging. Tot ik besefte dat die weerstand vaak juist waardevolle informatie bevat.
Die collega die kritische vragen stelt? Misschien ziet zij iets wat jij over het hoofd hebt gezien. Dat team dat een andere aanpak voorstelt? Mogelijk hebben zij een beter gevoel bij wat er in hun afdeling speelt. Die manager die twijfelt aan de timing? Wellicht weet hij iets over de organisatie wat jij nog niet weet. Loslaten betekent niet dat je je visie opgeeft of dat alles maar vrijblijvend wordt. Het betekent dat je ruimte maakt voor andere perspectieven en dat je flexibel blijft in de uitvoering. Dat je vertrouwt op het proces en op de wijsheid van de mensen om je heen.
Een praktische tip die ik vaak geef: plan je verandertraject in fases, maar houd bewust ruimte voor bijstelling. Na elke fase kijk je samen terug: wat hebben we geleerd? Wat werkt wel en wat niet? Wat hebben we niet voorzien? En pas dan plan je de volgende stap.
Ik noem het de “loslaat-check”. Stel jezelf regelmatig de vraag: waar houd ik te krampachtig vast? Welke aannames durf ik ter discussie te stellen? Waar kan ik ruimte maken voor andere ideeën?
Het is een beetje zoals die man op de boot. Hij houdt vast uit liefde, maar misschien ook uit angst. Angst dat ze weg zal gaan als hij loslaat. Maar echte verbinding ontstaat juist als beide mensen vrij zijn om te kiezen voor elkaar.
Hetzelfde geldt voor verandering. Echte betrokkenheid ontstaat als mensen zich vrij voelen om mee te denken, om bij te sturen, om hun eigen invulling te geven aan het proces. Dan wordt het niet langer jouw verandering, maar onze verandering.
Waar houd jij misschien te krampachtig vast in je verandertraject? En wat zou er gebeuren als je een beetje meer ruimte zou maken?
Neem gerust contact op als je hier eens over wilt sparren. Soms helpt het om met iemand mee te denken die er wat verder vanaf staat.