Ik loop in het park richting het centrum. Het regent pijpenstelen en het water verzamelt zich in plassen op de grond. Ik zie in tegenovergestelde richting een man voorzichtig aankomen lopen, wandelstok in de hand. Voor hem loopt een moeder met een kleine jongen. Regenjasje en gele regenlaarzen. Dan laat het jongetje de hand van zijn moeder los en rent naar voren. Met volle overtuiging springt hij in een plas regenwater. Het water spat alle kanten op. Zijn moeder en ik lachen.
Dan zie ik de man verder in mijn richting komen lopen. Een ondeugende lach om zijn mond. Hij zal toch niet…. Maar wanneer hij bij de plas aankomt neemt hij een klein aanloopje en springt met wandelstok en al in de plas. Het water golft nauwelijks maar de lach op zijn gezicht is onbetaalbaar. Ik glimlach.
Ik moet aan dit moment terugdenken wanneer ik weer eens in een overleg zit over een verandertraject. De sfeer is geladen, mensen kijken ernstig en de presentatie vol met ingewikkelde modellen en stappenplannen vult het scherm. Iedereen knikt braaf, maar ik zie het aan hun gezicht. Ze denken allemaal hetzelfde: hier gaan we weer.
Want dat is wat we hebben geleerd over veranderen. Het moet serieus. Het moet gestructureerd. Er moeten plannen komen, faseringen, rapportages. En vooral, vooral moet iedereen beseffen hoe belangrijk en urgent het allemaal is. Alsof we alleen maar kunnen veranderen als we eerst de ernst van de situatie volledig hebben doorgrond.
Maar wat als dat nou juist het probleem is?
Die man met zijn wandelstok had alle redenen om voorzichtig te zijn. Om te denken: dit past niet bij mij, dit is voor jonge mensen, dit is gevaarlijk. Hij had kunnen blijven staan en hoofdschuddend kunnen toekijken. Maar in plaats daarvan koos hij ervoor om mee te doen. Om zich even niet druk te maken om wat anderen zouden denken. Om gewoon te springen.
En dat is precies wat ik zo vaak mis in organisaties die willen veranderen. Die luchtigheid. Die speelsheid. Het vermogen om gewoon eens iets te proberen zonder dat er meteen een businesscase of een risicoanalyse aan te pas moet komen.
Ik snap het wel hoor. Veranderen voelt vaak als iets groots en onwrikbaars. Het roept weerstand op, het maakt mensen onzeker. Dus proberen we het te controleren door het zo serieus mogelijk te maken. Door er stappenplannen en structuren omheen te bouwen. Maar daarmee maken we het juist zwaarder dan het hoeft te zijn.
Want wat nou als we veranderen zouden benaderen zoals die man die plas benaderde? Met een ondeugende lach en een klein aanloopje? Wat als we zouden durven experimenteren, gewoon omdat het kan? Wat als we onszelf zouden toestaan om te spelen met nieuwe ideeën, zonder meteen te weten of het gaat werken?
Ik merk steeds weer dat de mooiste veranderingen niet ontstaan in vergaderzalen met PowerPoints, maar in momenten waarop mensen zich vrij genoeg voelen om iets nieuws te proberen. Wanneer er ruimte is voor humor, voor luchtigheid, voor een beetje gekheid zelfs. Wanneer het oké is om te experimenteren en te ontdekken wat er gebeurt.
Dat betekent niet dat veranderen altijd makkelijk is of dat je er geen structuur bij nodig hebt. Maar het betekent wel dat we het onszelf makkelijker kunnen maken door het niet altijd zo zwaar te tillen. Door ruimte te geven voor speelsheid. Door te durven springen, ook al weet je niet precies hoe hoog het water zal spatten.
Die kleine jongen in zijn regenpak hoefde niet na te denken. Hij zag de plas en sprong. Pure vreugde. De man met zijn wandelstok moest er waarschijnlijk iets langer over nadenken. Maar toen hij eenmaal sprong, was de lach op zijn gezicht net zo onbetaalbaar.
En misschien is dat wel de les. Dat veranderen niet altijd even makkelijk is voor iedereen. Dat sommigen een klein aanloopje nodig hebben. Maar dat het uiteindelijk om datzelfde gevoel draait: de vreugde van iets nieuws proberen. Het plezier van ontdekken wat er gebeurt als je gewoon springt.
Dus de volgende keer dat je vastzit in een veranderproces, vraag jezelf dan eens af: waar kunnen we spelen? Waar kunnen we experimenteren? Waar durven we gewoon eens te springen, ook al weten we niet precies hoe het uitpakt?
Ik gun je de luchtigheid om dat te durven. En als je merkt dat het in jouw organisatie te zwaar voelt, neem dan gerust contact op. Ik denk graag met je mee hoe je weer wat speelsheid kunt terugbrengen in jullie verandertraject.
Want veranderen mag best een beetje voelen als in een plas springen. Met een ondeugende lach en een klein aanloopje.